در حرفه پزشکی، در حالی که برخی از بیماری‌ها شناخته شده هستند، برخی دیگر در هاله‌ای از ابهام و رمز و راز باقی مانده‌اند. یکی از این بیماری‌ها پرش پلک چشم یا تیک عصبی چشم است. هدف این مقاله روشن کردن این پدیده بیماری، بررسی علل، علائم و درمان‌های بالقوه آن است.
درک لرزش چشم
پرش پلک چشم که با نام علمی “میوکیمیا” شناخته می‌شود، یک اسپاسم یا انقباض غیرارادی و مکرر در ماهیچه‌های پلک است. این اسپاسم‌ها می توانند در پلک فوقانی یا تحتانی ایجاد شوند و اغلب به صورت حرکات سریع و غیر قابل کنترل ظاهر می‌شوند.
انواع لرزش چشم
دو نوع اصلی پرش چشم وجود دارد:
1. بلفارواسپاسم خوش‌خیم
بلفارواسپاسم خوش‌خیم یک اختلال عصبی نادر است که با پلک زدن بیش از حد و انقباضات غیرارادی عضلات پلک مشخص می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناتوان کننده باشد و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
2. پرش پلک ساده
از طرف دیگر، پرش ساده پلک شایع‌تر و معمولاً بی ضرر است. اغلب با استرس، خستگی یا مصرف کافئین ایجاد می‌شود و به خودی خود برطرف می‌شود.
علت پرش چشم چیست؟ (علت پریدن پلک چشم)
در این بخش، به توضیح دقیق علل شایع و شرایط مرتبط با تیک عصبی چشم و همچنین راه‌هایی برای کاهش و مدیریت این اسپاسم عضلانی غیرارادی خواهیم پرداخت.
بلفارواسپاسم
بلفارواسپاسم یک بیماری عصبی است که با بسته شدن غیرارادی و مکرر پلک مشخص می‌شود. این یک نوع دیستونی است، یک اختلال حرکتی که شامل انقباضات کنترل نشده عضلانی است. این وضعیت می‌تواند منجر به انقباض طولانی و ناراحت کننده چشم شود.
همی فاسیال یا اسپاسم صورت
اسپاسم همی صورت شامل انقباضات غیرارادی عضلات یک طرف صورت از جمله پلک است. این وضعیت می‌تواند با تحریک عصب صورت ایجاد شود.
استرس
استرس بالا و اضطراب می‌تواند به پرش چشم کمک کند. پاسخ فیزیولوژیکی بدن به استرس می‌تواند باعث انقباضات ماهیچه‌ای از جمله انقباضات در پلک‌ها شود.
خستگی
خستگی عمومی و فقدان استراحت کافی می‌تواند منجر به انقباض چشم شود زیرا بدن نیاز به آرامش و ریکاوری را نشان می‌دهد.
خستگی چشم
دوره‌های طولانی مدت تماشای نمایشگر یا تمرکز شدید روی کارهای بصری می‌تواند عضلات چشم را تحت فشار قرار دهد و منجر به انقباض شود.
مصرف کافئین
مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند باعث تحریک عضلات از جمله عضلات پلک‌ها شود. کاهش مصرف کافئین ممکن است این مشکل را کاهش دهد.
مصرف الکل
برخی از افراد ممکن است پس از مصرف الکل دچار انقباض چشم شوند، زیرا می‌تواند بر عملکرد عضلات تأثیر بگذارد.
خشکی چشم
خشکی چشم مزمن، که اغلب با استفاده طولانی مدت از دستگاه‌های دیجیتال، افزایش سن یا داروهای خاص مرتبط است، می‌تواند چشم‌ها را تحریک کرده و باعث انقباض شود.
مسائل تغذیه‌ای
کمبود برخی از مواد مغذی ضروری مانند منیزیم می‌تواند به اسپاسم عضلانی، از جمله آنهایی که بر پلک‌ها تأثیر می‌گذارد، کمک کند.
آلرژی
آلرژی چشم می‌تواند منجر به تحریک و تورم چشم شود که ممکن است منجر به انقباض شود.
سایش قرنیه
قرنیه خراشیده می‌تواند باعث ناراحتی و انقباضات انعکاسی شود.
انتروپیون یا برگشتن پلک به سمت داخل
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که پلک به سمت داخل می‌چرخد و باعث ساییدگی مژه‌ها روی قرنیه می‌شود که به طور بالقوه منجر به پرش می‌شود.
تریکیازیس یا رشد مژه‌ها به سمت داخل چشم
رشد مژه‌ها به سمت داخل چشم می‌تواند باعث تحریک و انقباض شود.
بلفاریت
التهاب لبه پلک می‌تواند منجر به پرش شود.
دیسکینزی دیررس
یک عارضه جانبی برخی داروها است که منجر به حرکات غیرارادی عضلات از جمله پرش چشم می‌شود.
فلج بل
این وضعیت باعث ضعف یا فلج موقت عضلات صورت می‌شود که می‌تواند منجر به انقباض شود.
سندرم تورت یا اختلال تیک
این شرایط می‌تواند منجر به حرکات غیرارادی از جمله پرش چشم شود.
درمان پرش چشم
درمان پرش پلک چشم، در درجه اول به علت زمینه‌ای و شدت بیماری بستگی دارد. در بیشتر موارد، پرش چشم خوش‌خیم است و با اصلاح سبک زندگی قابل کنترل است. با این حال، اگر ادامه یابد یا با علائم نگران کننده دیگری همراه باشد، برای تشخیص و برنامه درمانی مناسب، مشورت با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی توصیه می‌شود.
- استراحت و خواب کافی: استراحت کافی و خواب با کیفیت برای کاهش پرش پلک چشم ضروری است، به خصوص اگر خستگی یا کمبود خواب محرک اولیه باشد.
- مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق یا یوگا می‌تواند به کاهش لرزش چشم ناشی از استرس و اضطراب کمک کند.
- محدود کردن زمان تماشا به نمایشگر: کاهش زمان صرف شده در رایانه، تلفن‌های هوشمند و سایر دستگاه‌های دیجیتال می‌تواند از خستگی چشم جلوگیری کند و در نتیجه، فرکانس لرزش را کاهش دهد.
- اعتدال در مصرف کافئین و الکل: کاهش مصرف کافئین و الکل ممکن است به به حداقل رساندن انقباض عضلانی، از جمله انقباض چشم، در افراد حساس به این مواد کمک کند.
- از قطره‌های چشمی استفاده کنید: اگر خشکی چشم‌ها منجر به انقباض می‌شوند، قطره‌های چشمی می‌توانند با مرطوب و راحت نگه داشتن چشم‌ها تسکین دهند.
- تنظیم رژیم غذایی: حفظ یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری، از جمله منیزیم، می‌تواند به جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای که ممکن است به اسپاسم عضلانی کمک کند، کمک کند.
- داروهای تجویزی: در موارد شدید یا زمانی که بلفارواسپاسم ضروری خوش‌خیم تشخیص داده می‌شود، یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است داروهایی را برای شل کردن عضلات چشم تجویز کند یا تزریق بوتاکس را توصیه کند.
- رسیدگی به شرایط پزشکی زمینه‌ای: اگر پرش چشم با یک بیماری زمینه‌ای مانند آلرژی، بلفاریت یا فلج بل همراه باشد، درمان علت اصلی ممکن است پرش را کاهش دهد.
- رفتار درمانی: برای افراد مبتلا به انقباض چشم مداوم و شدید، درمان های رفتاری مانند آموزش تغییر عادت ممکن است برای کمک به مدیریت این وضعیت در نظر گرفته شود.
- مداخله جراحی: در موارد نادر، زمانی که درمان های دیگر بی اثر هستند، ممکن است روش های جراحی مانند میکتومی (برداشتن بخشی از عضلات پلک) برای رفع بلفارواسپاسم شدید در نظر گرفته شود.
توجه به این نکته مهم است که رویکرد درمانی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و آنچه برای یک فرد بهتر است ممکن است برای دیگری مؤثر نباشد؛ بنابراین، مشاوره با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی برای تعیین مناسب‌ترین برنامه درمانی بر اساس علل زمینه‌ای خاص و شرایط فردی ضروری است.
پیشگیری از پرش پلک چشم (تیک عصبی چشم)
استراحت کافی داشته باشید: اطمینان از خواب و استراحت کافی برای جلوگیری از پرش پلک چشم که با خستگی و کم خوابی همراه است ضروری است. برای 7 تا 9 ساعت خواب با کیفیت در شب برنامه ریزی کنید.
استرس را مدیریت کنید: استرس می‌تواند باعث پرش چشم شود. درگیر تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، یوگا یا تمرکز حواس باشید تا سطح استرس را کنترل کنید.
محدود کردن زمان تماشا به صفحه نمایش: مدت زمان صرف شده در دستگاه‌های دیجیتالی از جمله رایانه، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها را کاهش دهید. به طور منظم استراحت کنید تا به چشمان خود استراحت دهید.
از قانون 20-20-20 پیروی کنید: هر 20 دقیقه، 20 ثانیه استراحت کنید و روی چیزی حداقل 20 فوت دورتر تمرکز کنید.
هیدراته بمانید: در طول روز مقدار کافی آب بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید، که می‌تواند به ناراحتی و تیک چشم کمک کند.
اعتدال در مصرف کافئین و الکل: مصرف کافئین و الکل خود را محدود کنید، زیرا مصرف بیش از حد می‌تواند باعث تحریک عضلات از جمله در پلک‌ها شود.
رژیم غذایی متعادل: یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری از جمله منیزیم، کلسیم و پتاسیم را حفظ کنید. کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند منجر به اسپاسم عضلانی شود، بنابراین اطمینان حاصل کنید که در صورت نیاز این مواد مغذی را از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها دریافت می‌کنید.
محافظت از چشم: هنگام انجام فعالیت‌هایی که خطر آسیب به چشم را به همراه دارد از محافظ چشم مناسب مانند عینک ایمنی استفاده کنید.
نور مناسب: هنگام مطالعه یا کار بر روی کارهایی که نیاز به فوکوس نزدیک برای کاهش فشار چشم دارند، از نور کافی اطمینان حاصل کنید.
تمرینات چشمی: تمرینات چشمی را برای تقویت و آرامش عضلات چشم انجام دهید. تمرینات ساده‌ای مانند تمرکز بر روی یک جسم دور برای چند ثانیه و سپس روی یک جسم نزدیک می‌تواند کمک کند.
معاینات منظم چشم: معاینات منظم چشم را با اپتومتریست یا چشم‌پزشک برنامه‌ریزی کنید تا هر گونه بیماری زمینه‌ای را که ممکن است به انقباض چشم کمک کند، شناسایی و برطرف کنید.
از قطره‌های چشمی استفاده کنید: اگر خشکی چشم دارید یا در محیط خشک کار می‌کنید، از قطره‌های چشمی روان کننده استفاده کنید تا چشمانتان مرطوب و راحت باشد.
اجتناب از محرک‌های چشم: در مورد محصولاتی که می توانند چشم را تحریک کنند، مانند آرایش یا لنزهای تماسی احتیاط کنید. از بهداشت مناسب اطمینان حاصل کنید و در صورت امکان از محصولات ضد حساسیت استفاده کنید.
مدیریت آلرژی: اگر آلرژی دارید، توصیه‌های پزشک خود را برای مدیریت آلرژی دنبال کنید تا از تحریک و پرش پلک چشم جلوگیری کنید.
با اتخاذ این اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید احتمال تجربه انقباض چشم را کاهش دهید و سلامت کلی چشم را ارتقا دهید. با این حال، اگر انقباض چشم با وجود این تلاش‌ها ادامه پیدا کرد یا آزاردهنده شد، توصیه می‌شود برای ارزیابی کامل و راهنمایی در مورد درمان مناسب یا استراتژی‌های پیشگیرانه بیشتر با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
نتیجه
پرش پلک چشم یا تیک عصبی چشم می‌تواند یک بیماری آزاردهنده و ناراحت کننده باشد، اما در بیشتر موارد، خوش‌خیم است و با تغییر سبک زندگی و درمان قابل کنترل است. اگر دچار انقباض مداوم و شدید چشم می‌شوید که زندگی روزمره شما را مختل می‌کند، ضروری است که برای ارزیابی و راهنمایی مناسب با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
سؤالات متداول تیک عصبی چشم
در بیشتر موارد، پرش چشم بی ضرر و موقتی است. با این حال، اگر ادامه یابد یا با علائم دیگری همراه باشد، توصیه می‌شود به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
در موارد نادر، انقباض مداوم چشم ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری عصبی زمینه‌ای باشد. ارزیابی پزشکی می‌تواند به رد هر گونه نگرانی جدی کمک کند.
درمان‌های طبیعی مانند کمپرس گرم، کاهش استرس و هیدراته ماندن می‌تواند به کاهش لرزش چشم کمک کند.
در موارد شدید بلفارواسپاسم ضروری خوش‌خیم، پزشک ممکن است داروها را تجویز کند یا تزریق بوتاکس را برای شل کردن عضلات چشم توصیه کند.
پرش چشم اغلب با مدیریت استرس، استراحت کافی و حفظ یک سبک زندگی سالم قابل پیشگیری یا به حداقل رساندن است.
تزریق بوتاکس می‌تواند یک گزینه درمانی مؤثر برای توقف یا کاهش پرش پلک چشم باشد، به ویژه در موارد بلفارواسپاسم خوش‌خیم ضروری و انواع خاصی از اسپاسم همی صورت.
